Skip to content

Floral Inspiration Edutainment

RakDok (รักดอก)

ดอกหญ้า


“มีความสุขที่แตกต่าง ระหว่าง ผู้ค้นหาดอกไม้หายาก กับผู้รู้จักชื่นชมดอกหญ้า” - นิ้วกลม จากหนังสือ กาลครั้งหนึ่งทุกสถานที่เคยมีความรัก

Meaning

Priceless flower
ไร้ราคา แต่ประเมินค่าไม่ได้
    แตกต่างจากดอกไม้สีสดสวยที่วางขายอยู่ในตลาดทั่วไป เมื่อพูดถึงดอกหญ้าผู้คนมักจะนึกถึงดอกไม้ดอกเล็ก ๆ ที่ขึ้นเกลื่อนสะเปะสะปะไปทั่วสองข้างท้องถนน บนภูเขาสูงห่างไกล หรือแม้แต่ตามรอยแตกของกำแพงเก่าๆ อันที่จริงแล้วโดยสัญชาติดั้งเดิมดอกหญ้าก็เป็นเพียงกลุ่มวัชพืชชนิดหนึ่งที่บางสายพันธุ์บังเอิญมีหน้าตาน่ารักน่าเอ็นดู แม้ไม่ได้รับการดูแลประคบประหงม แต่กลับแข็งแรง ใจสู้ ทนแดดทนฝน กินง่ายอยู่ง่าย ขยายพันธุ์ได้อย่างอิสระในธรรมชาติ ในเชิงวรรณศิลป์ผู้คนจึงมักเปรียบดอกหญ้ากับคนที่มีชาติกำเนิดต่ำต้อย มีต้นทุนที่ไม่อาจสู้ใคร แต่กลับมีจิตใจแกร่งกล้าไม่ท้อถอย ดังเช่นท่อนที่ว่า ‘แต่ยังยิ้มได้ เพราะใจเหมือนดอกหญ้าบาน ถึงอยู่ในที่ต่ำชั้น แต่ก็บานได้ทุกเวลา’ จากเพลง ดอกหญ้าในป่าปูน ของนักร้องลูกทุ่งชื่อดัง ต่าย อรทัย หรือท่อน ‘ฉันมองเธอเห็นแววตา เจ้าดอกหญ้าไม่หวั่นไหวแม้ใครต่อใคร จะรังแกให้ช้ำให้เจ็บใจ’ ของเพลง ดอกหญ้ากับพายุ โดย ย้ง ธรากร สุขสมเลิศ เพลงประกอบซีรีส์ ‘รักใสใสหัวใจ 4 ดวง’ เวอร์ชันภาษาไทย หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง ดอกหญ้าก็คือตัวแทนของดอกไม้ที่ไร้ราคา แต่กลับแฝงความหมายถึงคุณค่าที่ประเมินไม่ได้

The desktop background
ท้องฟ้า ทุ่งหญ้า และภาพหน้าจอ
    สำหรับคนที่ทันยุค Windows XP โดยบริษัท Microsoft เชื่อว่าคงไม่มีใครจำภาพพื้นหลังหน้าจออันโด่งดังที่เป็นทิวทัศน์ของท้องทุ่งเขียวขจี แซมด้วยดอกหญ้าสีเหลืองดอกเล็ก ตัดกับท้องฟ้าสีจัดไม่ได้ ภาพนี้คือภาพถ่ายธรรมชาติที่ไม่ได้ผ่านการรีทัชตกแต่งแต่อย่างใด ซึ่งถ่ายโดย ชาร์ลส์ โอ เรียร์ (Charles O’Rear) ช่างภาพของนิตยสาร National Geographic ที่จับเอาบรรยากาศแสนสงบของทุ่งหญ้า Bliss ในรัฐแคลิฟอร์เนีย ขณะที่เขากำลังขับรถไปหาแฟนสาวในปี 1996 ด้วยกล้องฟิล์มคู่ใจ ก่อนที่ภาพนี้จะกลายเป็นหนึ่งในภาพประวัติศาสตร์ที่เป็นที่รู้จักไปทั่วโลกจนถึงทุกวันนี้

History

    เป็นการยากที่จะอธิบายว่าดอกหญ้ามีต้นกำเนิดมาจากไหน เนื่องจากดอกหญ้าเป็นคำเรียกรวมๆ ของพืชนับพันนับหมื่นสายพันธุ์ในชั้น Liliopsida วงศ์ Poaceae ในส่วนที่อาจจะพอคุ้นหูคนไทยบ้างก็ได้แก่ 

    หญ้าเจ้าชู้ (Gold beard grass) ไม้ล้มลุกที่พบได้ในทุกภาคของประเทศไทย มีลักษณะดอกเป็นหนาม ชอบติดตามเสื้อผ้าจนทำให้คนรำคาญ 

    หญ้าแพรก (Scutch grass) พืชพื้นเมืองของแถบเอเชีย ออสเตรเลีย แอฟริกา และยุโรปใต้ ขยายพันธุ์ได้อย่างรวดเร็วทั้งยังช่วยป้องกันการพังทลายของหน้าดิน ออกดอกเป็นช่อที่ส่วนปลายเป็นฝอยเล็กๆ คล้ายขนนก

    หญ้าคา (Blady grass) หญ้าที่มีใบเรียวยาวขอบคมเหมือนใบมีด มีความทนทานต่อสภาพอากาศแล้งสูง ดอกเป็นพวงขนฟูขาวเหมือนหางสัตว์ ยามออกดอกพร้อมกันเป็นทุ่งจึงมักกลายเป็นจุดถ่ายรูปที่ได้รับความนิยม

    หญ้าขจรจบ (Mission Grass) พืชท้องถิ่นจากประเทศเอธิโอเปียที่ถูกนำเข้ามาในประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2498 เพื่อใช้ปลูกเป็นอาหารสัตว์ ดอกมีลักษณะเป็นพวงยาวเหมือนหางสัตว์สีส้มอมแดง จึงดูสวยงามมากยามล้อกับแสงอาทิตย์ตกดิน

Culture

    แม้ต้นหญ้าจะมีบทบาทเป็นอย่างมากต่ออุตสาหกรรมต่าง ๆ ทั่วโลก ครอบคลุมตั้งแต่อุตสาหกรรมอาหาร เครื่องนุ่งห่ม กระดาษ ไปจนถึงเชื้อเพลิง ทว่าโดยทั่วไปแล้วผู้คนไม่นิยมใช้ดอกหญ้าเป็นดอกไม้ในการแสดงความรู้สึกไม่ว่าจะในโอกาสใด ๆ เนื่องจากดอกหญ้าถูกมองว่าเป็นดอกไม้ที่ต่ำต้อย ไม่มีราคา ทั้งยังไม่ได้แฝงความหมายลึกซึ้งในเชิงที่เป็นมงคล ยกเว้นยามที่คนสองคนจะมอบให้กันอย่างไม่เป็นทางการ ดอกหญ้าสามารถพบได้ทั่วไปในธรรมชาติ เด็กเล็ก ๆ ที่เติบโตมาในต่างจังหวัดจึงคุ้นเคยกับการนำดอกหญ้ามาประดิษฐ์เป็นเครื่องประดับ อาทิ แหวน กำไล หรือมงกุฎดอกหญ้า ในปัจจุบันผู้คนนิยมนำหญ้าชนิดที่มีดอกสวยงามมาปลูกเป็นหญ้าประดับในสวนหลังบ้านมากขึ้น อาทิ หญ้าแดง หญ้าน้ำพุ หญ้าริบบิ้น หญ้าด่างออสเตรเลีย เป็นต้น

Anecdote

    ไม้กวาดดอกหญ้า เครื่องไม้เครื่องมือทำความสะอาดบ้านที่เรารู้จักกันมาแต่โบราณ แท้จริงแล้วได้ชื่อนี้มาก็เพราะตัวไม้กวาดทำมาจากดอกหญ้าตองกง หรือที่เรียกกันว่าหญ้าไม้กวาด หญ้าตองกงมีลักษณะลำต้นคล้ายต้นไผ่ ลำต้นตั้งตรง แบ่งเป็นข้อปล้องชัดเจน ตัวไม้กวาดทำมาจากช่อดอกที่ถูกสลัดส่วนปุยดอกออกเรียบร้อยแล้ว จากนั้นจึงนำไปตากให้แห้ง แล้วจึงนำมามัดเย็บเข้าด้วยกัน มีบันทึกว่าริเริ่มทำขึ้นครั้งแรกที่เมืองลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ โดยพระศรีพนมมาศ นายอำเภอคนแรกของเมือง

Basic Facts

Scientific Name: Melinis repens
Family: Poaceae
Colors: แดง, ส้ม, เหลือง, ขาว และอื่นๆ
Seasons: ทุกฤดูกาล
Length of time to grow: โดยธรรมชาติแล้วต้นหญ้าเป็นพืชที่ทนทานต่อทุกสภาพแวดล้อม ปลูกง่าย ชอบแดดจัด ไม่ต้องการการดูแลใส่ใจมาก ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ที่ควรระวังก็คือหญ้าเป็นพืชที่สามารถขยายพันธุ์ได้อย่างรวดเร็ว จึงควรควบคุมให้ดีหากไม่ต้องการให้สวนหลังบ้านกลายเป็นป่ารกชัฏที่เต็มไปด้วยสัตว์มีพิษ

Reference