อัญชัน
Meaning
Blue is the kindness color
งามขนงวงวาดดังปีกผีเสื้อ
ในยุคที่เหล่าสาวงามตระกูลดียังไม่มีดินสอเขียนคิ้วให้แต้มแต่งใบหน้าได้ดั่งใจ พวกเธอจึงได้แต่คิดดัดแปลงเอาดอกไม้สีฟ้าอมม่วงชนิดหนึ่งมาขยี้กับน้ำแล้ววาดแต่งดวงคิ้วให้ดกดำดูเฉิดฉาย เจ้าดอกไม้สีสันสดใสที่เลื้อยเป็นพุ่มอยู่ริมรั้วจึงมีคุณูปการมหาศาลแก่แวดวงแฟชั่นในอดีต สมกับความหมายในภาษาดอกไม้ที่แปลว่าความใจดี และการเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ด้วยความที่ Butterfly Pea หรือเจ้าอัญชันดอกน้อยมีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชีย จึงไม่ค่อยมีบันทึกทางวรรณกรรมปรากฏในโลกตะวันตกมากนัก ขณะที่ผู้คนในโลกตะวันตกเลือกใช้ประโยชน์จากสีของดอกไม้เป็นส่วนใหญ่ ทั้งผสมทำอาหาร ย้อมเสื้อผ้า ไปจนถึงใช้เป็นสีออร์แกนิคในการวาดภาพ
Flower that wins wars
ผู้ไม่แพ้พ่ายแม้ในสงคราม
ในภาษาอินเดียดอกอัญชันมีชื่อเรียกว่า Aparajita ซึ่งมาจากร่างหนึ่งของพระแม่ทุรคาที่ใช้ในการทำสงคราม พระนางจำแลงกายเป็นเถาดอกไม้ต่อสู้กับศัตรูอย่างแกร่งกล้า และเพราะคำว่า Aparajita นั้นมีความหมายถึง ‘ผู้ไร้พ่าย’ ผู้คนที่นับถือพระเทวีจึงพันเถาดอกอัญชันไว้ที่แขนหรือข้อมือเพื่อขอพรให้ได้รับชัยชนะยามต้องการความสำเร็จใด ๆ
History
ดอกอัญชันมีชื่อเรียกเป็นภาษาวิทยาศาสตร์ว่า Clitoria ternatea โดยชื่อสกุล Clitoria เป็นภาษาละตินที่มาจากคำว่า clitoris เนื่องจากรูปร่างของดอกไม้ที่ดูคล้ายอวัยวะเพศหญิง ถิ่นกำเนิดของดอกไม้ชนิดนี้เชื่อกันว่ามาจากแถบอเมริกาใต้ และเอเชีย ก่อนจะเผยแพร่สู่อินเดียในช่วงศตวรรษที่ 17 หลังจากนั้นชาวยุโรป และแถบทวีปอื่น ๆ จึงได้มีโอกาสทำความรู้จักไม้ดอกสีสวยนี้ภายหลัง
Culture
ดอกอัญชันมีบทบาทกับชีวิตของผู้คนในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นอย่างมาก ชาวมาเลเซียตะวันออกมักจะเติมดอกไม้ลงไปในหม้อระหว่างหุงข้าวเพื่อให้ข้าวมีสีสันสดสวยกินคู่กับเครื่องเคียงต่าง ๆ ในอาหารเปอรานากัน (จีน-มลายู) อาทิ nasi kerabu หรือ pulut inti ขณะที่ทางฝั่งพม่าเองก็นิยมนำดอกไม้ชนิดนี้ไปชุบแป้งทอดทานคู่กับน้ำจิ้มเป็นอาหารว่าง คนไทย และเวียดนามยังนิยมผสมดอกอัญชันแห้งลงไปในเครื่องดื่มต่าง ๆ อย่างชา หรือน้ำมะนาวเพื่อสร้างสีสัน ทั้งตัวดอกอัญชันเองยังอุดมไปด้วยสารแอนไซยานิน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยบำรุงเลือดและสายตา นอกจากวัฒนธรรมทางด้านอาหาร ในสมัยโบราณผู้เฒ่าผู้แก่นิยมนำดอกอัญชันมาขยำกับน้ำทาบริเวณคิ้วและศีรษะของเด็กอ่อน เพราะเชื่อว่าจะช่วยทำให้ผมดกดำเงางาม
Anecdote
ความลับข้อหนึ่งที่คนไม้คุ้นเคยกับดอกไม้ หรือห่างไกลจากห้องครัวอาจยังไม่รู้ก็คือ ดอกอัญชันนั้นทำปฏิกิริยากับกรด หากเติมน้ำมะนาวลงในน้ำดอกอัญชันสีฟ้าสด กรดจะเปลี่ยนสีน้ำนั้นให้กลายเป็นสีชมพู ทำให้คาเฟ่หลาย ๆ แห่งใช้ประโยชน์จากดอกไม้ชนิดนี้ในการสร้างความตื่นตาตื่นใจให้เมนูเครื่องดื่ม
Basic Facts
Reference
https://books.google.co.th/books?id=6pJNDwAAQBAJ&pg=PA155&lpg=PA155&dq=butterfly+pea+india+ritual&source=bl&ots=L9bSSnz6gV&sig=ACfU3U0NSbTZ_3EUaDHf3HDebGyjbd75WA&hl=th&sa=X&ved=2ahUKEwjmnJXbosrpAhUQWCsKHVYQC2YQ6AEwHHoECAoQAQ#v=onepage&q=butterfly%20pea%20india%20ritual&f=false
https://books.google.co.th/books?id=onyaEhwhJBUC&pg=PA241&lpg=PA241&dq=Aparajita+warship+durga+flower&source=bl&ots=jv-0WSfk8H&sig=ACfU3U2rSDL-zlzpEVlHBj-jfT-lCHREJg&hl=th&sa=X&ved=2ahUKEwi7g8jPu8rpAhURxjgGHRIlAjkQ6AEwD3oECAoQAQ#v=onepage&q=Aparajita%20warship%20durga%20flower&f=false
https://www.fs.fed.us/wildflowers/plant-of-the-week/clitoria_mariana.shtml
https://medium.com/@GoodDay356/วิธีการปลูก-ดูแลรักษา-อัญชัน-85348539ead4