บานชื่น
“Autumn's frost sends the zinnias away, until they reappear on a mid-summer's day.” ความหนาวเหน็บของฤดูใบไม้ร่วงพรากดอกบานชื่นโรยร่วงไปด้วยกัน จนกว่าจะถึงวันผลิบานอีกครั้งเมื่อถึงกลางหน้าร้อน - Cyndie Rinek
Meaning
Always on my mind
แปลงดอกไม้แห่งความคิดคะนึง
เพราะมีชื่อที่ฟังดูรื่นหูรื่นใจราวกับคำอำนวยอวยพรให้ทุกวันมีแต่ความเบิกบาน สดชื่นสดใส บานชื่นจึงเป็นหนึ่งในดอกไม้ชื่อมงคลที่คนไทยนิยมปลูกไว้ในบ้าน ค่อนข้างแตกต่างจากภาษาดอกไม้ในโลกตะวันตกที่ยกให้เจ้าหล่อนเป็นสัญลักษณ์แห่งความคิดคำนึงถึง ในสมัยวิคตอเรียดอกไม้ชนิดนี้สื่อถึงความคิดถึงที่มีต่อมิตรสหายผู้ไม่ได้พบเจอกันเนิ่นนาน หรือคนผู้เคยมีความทรงจำดีๆ ต่อกันทว่าไม่ได้ติดต่อกันอีกแล้ว ผู้คนจึงนิยมมอบดอกบานชื่นแทนความหมายของการระลึกถึงกัน หรือให้กับเพื่อนผู้เศร้าโศกแทนคำพูดว่าเธอยังมีฉันเสมอ ในประเทศญี่ปุ่นดอกบานชื่นยังมีอีกหนึ่งความหมายว่า ความจงรักภักดี หรืออาจตีความหมายถึงมิตรภาพระหว่างเพื่อนที่จะไม่มีวันทรยศซึ่งกันและกัน
Bloom in the space
วันแห่งความชื่นบานในอวกาศ
เดือนมกราคม ปี 2016 ดอกบานชื่นดอกแรกก็แย้มกลีบบานท่ามกลางสภาวะไร้น้ำหนัก ในโครงการทดลองโครงการต่างๆ เกี่ยวกับอวกาศของ NASA (National Aeronautics and Space Administration) มีพืชหลายชนิดที่ถูกส่งขึ้นไปทดลองปลูกในอวกาศ บานชื่นต้นนี้หลังจากต้องเผชิญกับสภาวะที่ไม่คุ้นเคยจนเกือบสิ้นใจเพราะโรคจากเชื้อราไปหลายครั้ง ทว่าด้วยการประคบประหงมดูแลของ Scott Kelly นักบินอวกาศหนุ่มชาวอเมริกาเป็นเวลาหลายเดือน ในที่สุดมันก็เอาชนะธรรมชาติสามารถผลิดอกสีสดสวยให้คนดูแลชื่นใจในที่สุด
History
ก่อนหน้าที่จะกลายเป็นดอกไม้ยอดนิยมของนกฮัมมิงเบิร์ดในสวนหลังบ้าน แท้จริงแล้วบานชื่นเป็นดอกไม้ป่าที่มีถิ่นกำเนิดมาจากทวีปอเมริกาใต้ พบได้มากในเม็กซิโกไปจนถึงทางตะวันตกเฉียงใต้ของสหรัฐอเมริกา ก่อนหน้าที่เจ้าหล่อนจะได้รับความนิยมไปทั่วทั้งเอเชียและยุโรปเพราะสีสันที่สดใส ตลอดจนรูปร่างหน้าตาชวนให้หลงรักเช่นนี้ ช่วงที่ดอกบานชื่นแพร่เข้าสู่ยุโรปราวศตวรรษ 1700 ชาวสเปนในยุคก่อนกลับมองว่ามันมีรูปร่างอัปลักษณ์ ไร้ซึ่งเสน่ห์ดึงดูดจนถึงกับขนานนามเจ้าหล่อนว่า ‘ความเจ็บไข้ในดวงตา’ ชื่อสกุล Zinnia ของเจ้าหล่อนถูกตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่นักพฤกศาสตร์ชาวเยอรมัน Johann Gottfried Zinn หลังจากนั้นมาผู้คนก็เริ่มศึกษาเกี่ยวกับการเพาะข้ามสายพันธุ์เพื่อให้ได้ดอกไม้สีสันใหม่ๆ จนในปัจจุบันมีบานชื่นสีสันแปลกตาให้ได้เลือกซื้อหาในตลาดมากกว่าหนึ่งร้อยสายพันธุ์
Culture
ในอดีตดอกบานชื่นมีความเกี่ยวพันกับชนเผ่าพื้นเมืองในอเมริกาอย่างเหนียวแน่น ผู้คนในเผ่า Navajo ใช้ดอกบานชื่นเป็นยารักษาโรค สำหรับเผ่า Pueblo บานชื่นคือตัวแทนของปัญญา พวกเขาให้เด็ก ๆ ในเผ่ากินดอกไม้ชนิดนี้เพราะเชื่อกันว่าจะทำให้เด็กเติบโตไปฉลาดเฉลียวและมีวาจาฉาดฉาน พวกเขายังมีภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการนำสีสันจากดอกบานชื่นมาใช้ย้อมผ้า และเครื่องนุ่งห่มเพื่อให้ได้สีสันที่แปลกใหม่ ในฝั่งเอเชีย คนไทยเชื่อว่าดอกบานชื่นจะช่วยนำมาซึ่งความร่มเย็นเป็นสุขของผู้อยู่อาศัยในบ้าน เพราะชื่อที่แสดงถึงความหมายเชิงบวกอย่างการรวมเอาสองคำมงคล ‘บาน’ และ ‘ชื่น’ ซึ่งอาจนำกลับมารวมใหม่ได้เป็นคำว่าชื่นบาน
Anecdote
สำหรับคนที่อยากเห็นทุ่งดอกบานชื่นบานสุดลูกหูลูกตาแต่ไม่มีเวลาเดินทางไปเที่ยวไกลๆ ก็สามารถแวะไปชมได้ที่สวนวชิรเบญทัศน์ (สวนรถไฟ) สวนสาธารณะคนเมืองที่อยู่รอบนอกเขตใจกลางกรุงเพียงไม่กี่สิบนาที เพราะในปีที่ผ่านมานี้เองที่ทางสวนได้ปรับภูมิทัศน์ด้วยดอกบานชื่นกว่าเจ็ดหมื่นต้น เรียงรายเป็นทิวแถวอวดสีสันสวยสะพรั่งคู่ไปกับสะพานไม้ไผ่ โดยดอกบานชื่นจะเริ่มบานตั้งแต่เดือนนี้ยาวไปจนถึงสิ้นเดือนตุลาคม
