มาลีขี้อาย เจ้าดอกไม้พันธุ์พิเศษที่บานแค่ครั้งเดียวในรอบหนึ่งปี

    สำหรับคนปลูกดอกไม้แล้วจะมีช่วงเวลาไหนที่ทำให้ชื่นใจได้มากไปกว่ายามกลีบดอกที่เฝ้าถนอมคลี่บานแย้มเยื้อนอวดโฉมละลานตาเต็มสวนหลังบ้าน ยิ่งดอกไม้หายากที่ว่าเลี้ยงยากหนักหนายามฟูมฟักจนได้ที่ผลิดอกออกผลให้ชื่นชมแล้วเรียกได้ว่ายิ่งกว่าภาคภูมิใจ ทว่าในบรรดาไม้ดอกพันธุ์พิเศษต่างๆ มีไม้อยู่ชนิดหนึ่งที่คนเลี้ยงยิ่งตั้งความหวังไว้แค่ไหน ยามดอกไม้แย้มกลีบบานยิ่งสั่นสะเทือนหัวใจเป็นพิเศษ เพราะในหนึ่งปีเจ้าดอกไม้แสนสวยดอกนี้จะเบ่งบานเพียงครั้งเดียวเท่านั้น

Night Blooming Cereus

    Night-blooming cereus หรือที่มีชื่อเรียกหลากหลายกันไปว่า Christ in the manger, Queen of the night คือพืชจำพวกไม้อวบน้ำที่คนรักกระบองเพชรสายพันธุ์พิเศษโดยเฉพาะในแถบอเมริกาให้ความสนใจ ทั้งๆ ที่หน้าตาของเจ้าตัวก็ดูเหมือนไม้อวบน้ำที่มีหนามทั่วไป ซ้ำความที่ยามไร้ดอกลักษณะของต้นและใบจะยืดยาวระโยงระยางระเกะระกะดูค่อนไปทางอัปลักษณ์มากกว่าน่ารักน่าใคร่ แต่ดอกของมันกลับมีสีขาวบริสุทธิ์ กลีบบางเรียวแหลมซ้อนทับกันหลายชั้นโอบอุ้มเกสรสีเหลืองสดไว้ภายใน ดูงดงามเป็นอิสระอย่างดอกไม้ป่าที่แม้ไม่ฉูดฉาดแต่กลับทำให้สัมผัสได้ถึงเสน่ห์เฉพาะตัว

ค่ำคืนแห่งการรอคอย

    ความพิเศษที่สุดของไม้ชนิดนี้คือในหนึ่งปีดอกไม้จะคลี่บานเพียงครั้งเดียวในช่วงฤดูร้อน ระหว่างช่วงพฤษภาคมหรือมิถุนายนไปจนถึงตุลาคมแล้วแต่สภาพอากาศในแต่ละปี ในสหรัฐอเมริกาโดยเฉพาะพื้นที่แถบทะเลทราย และสวนพฤกษศาสตร์ต่าง ๆ ที่มีไม้ชนิดนี้ในครอบครองมักจะจัดงานอย่างยิ่งใหญ่ ผู้คนที่เฝ้ารอช่วงเวลานี้จะมารวมตัวกัน ตั้งกล้องความละเอียดสูงเพื่อจับภาพอันแสนมหัศจรรย์นี้ไว้ เมื่อพระอาทิตย์ตกดินเรื่อยไปจนถึงยามดวงจันทร์ประทับกลางผืนฟ้า ดอกไม้จะเริ่มแย้มกลีบ ส่งกลิ่นหอมหวานคล้ายดอกแมกโนเลียฟุ้งกระจายในอากาศ ผู้คนที่เฝ้ารอปรากฏการณ์ครั้งนี้จะมีเวลาได้ยลโฉมดอกไม้แสนสวยจวบจนยามแสงอาทิตย์ทอทาบที่ขอบฟ้าเท่านั้น ก่อนที่เจ้ามาลีขี้อายที่เพิ่งอวดโฉมในรอบปีเมื่อคืนจะไม่เบ่งบานอีกตลอดไป

สะพรั่งพร้อมทั้งผืนดิน

    นักวิทยาศาสตร์ไม่สามารถอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นนี้ได้ สันนิษฐานว่าเป็นไปตามรอบชีวิตของต้นไม้เท่านั้น โดยมีปัจจัยลมฟ้าอากาศและสภาพดินในแต่ละปีเป็นตัวแปร ทว่าสิ่งหนึ่งที่บรรดาผู้ศึกษาเกี่ยวกับพืชชนิดนี้พบก็คือ ดอกไม้เกือบทั้งหมดมักจะบานสะพรั่งในเวลาเดียวกันทั่วทั้งอาณาบริเวณ แม้จะมีบางดอกที่ตกขบวนก็มักจะไม่เกินหนึ่งหรือสองวันก่อนหลังจากนั้น คำอธิบายก็คือดอกไม้ใช้เวลาถึงหนึ่งปีในการออกดอกและเบ่งบาน จึงจำเป็นต้องบังคับให้กระบวนการเกิดพร้อมกันเพราะเป็นโอกาสเดียวที่จะสามารถผสมพันธุ์ ตลอดจนขยายพันธุ์เพื่อความอยู่รอดได้

    ในคืนแสงจันทร์นวลกลางฤดูร้อนปีหน้าหากใครยังไม่มีจุดหมายในการท่องเที่ยว จะลองเดินทางไปดูค่ำคืนที่ดอกไม้แสนขี้อายบานสะพรั่งพร้อมกันทั้งทะเลทรายก็ฟังดูโรแมนติกไม่หยอก